بندامير

هوالجميل




بندِ امير ، شاهكار هنر و معماري



مقدمه :

بند امير، روستائي است تاريخي در شمال شيراز (در منطقه‌ي كُربال) كه از لحاظ تقسيمات كشوري مركز يكي از دهستانهاي بخش زرقان به شمار مي‌آيد و با شهر زرقان تقريباً 17 كيلومتر (راه آسفالته) فاصله دارد. در اين روستا سد عظيمي از دوران آل بويه برجا مانده كه يكي از شگفتي‌ها و عجائب هنر و صنعت و فرزانگي ايرانيان به حساب مي‌آيد. طبيعت زيباي بند امير و مهرباني مردمش نيز بر جاذبه‌هاي آن افزوده و اين مهد تمدن و معماري را شهره آفاق كرده و هر جهانگرد و مورخي از آن عبور نموده عظمت و شكوه آن را ستوده و درباره‌ي آن قلمفرسائي عاشقانه كرده‌است.

درباره اين سد تاريخي مطالب بسياري در تمام سفرنامه‌ها و تاريخ‌ها وجود دارد كه مجموعه اين مقالات و نوشته‌ها به همراه تحقيقات ديگر اخيراً در دو جلد كتاب بنام «بندامير 1 و 2 » توسط دوست فاضل و ارزشمندم ، احمد رضا زارع، گردآوري و توسط انتشارات هدهد به زيور طبع آراسته شده است.

شعر زير را كه با استفاده از خاطرات شيرين اولين سال معلمي‌ام در اين روستا در سال 61 و به ياد جاذبه‌هاي اين شهر تاريخي و بند جاودانش سروده‌ام به مردم شريف و باصفاي بندامير و تمام عاشقان ايران سربلند و تمام خوانندگان فهيم تقديم مي‌نمايم و تماشاي جاذبه‌هاي تاريخي و طبيعي بندامير را به تمام ايرانگردان و ايراندوستان پيشنهاد مي‌كنم.









سر برآورده ز اعماق قرون

قامت سنگي اين سدّ عظيم

گرچه گرديده فراموش ولي

مانده جاويد چو يك دُّر يتيم



گشته تسخير به دستان هنر

رود طغيانگر كُر در كُربال

معجزي بوده كه بي امكانات

غالب آيند بر اين امر محال



گرچه اين پيكره‌ي زنده‌ي عشق

شاهكار هنر و معماري است

راز يك همت و دور انديشي

در هياهوي سكوتش جاري است



هر كه ديده است دمي بندِ امير

شده حيران ز بِنا سازي آن

عقل هر قافله ، تحسين كرده است

فكر و برنامه‌ي آغازيِ آن



يازده قرن ز عمرش رفته

ليك چون سازه‌ي نو بنياد است

عمر طولاني اين شيرين - كار

حاصل عمر بسي فرهاد است



گرچه اينجا بجز از چرخ زمان

آسياب دگري نيست بجا

ليك ويرانه‌ي آنها باقي است

كه روايتگر عشقند و صفا



«گاوشير»ش كه صلابت دارد *

معبر راه جنوب است و شمال

بوده دروازه‌ي امنيت ، نيز

متحرك پل آن راه وصال



روي دروازه قدمگاه علي است

كه شده ضامن خير و بركات

رود با ياد علي مي‌گويد:

بر گل روي محمد صلوات



پي نوشت:

* گاوشير يا «گوشير» : نام كانالي انحرافي كه آب توفنده‌ي رود كر را با چند منظور از مسير اصلي منحرف مي‌كرده و با دريچه‌هاي خاصي قابل كنترل بوده كه هنوز آثار آن باقي است. اين معبر سنگي علاوه بر انحراف و تقسيم آب، بخاطر پل متحركي كه بر روي آن بود از لحاظ امنيتي نيز نقشي خطير داشته و گلوگاه عبور شمال- جنوب (يا تخت جمشيد و شيراز) به حساب مي‌آمده است.

والسلام - محمد حسين صادقي

زرقان فارس - 30/7/1388

http://www.zarghan.ir/